Ομάδα Ψυχοκοινωνικής Μέριμνας: Οι έφεδροι κοινωνιολόγοι αντιμετωπίζουν τις αυτοκτονίες
Οι Ομάδες Ψυχοκοινωνικής Μέριμνας στον Στρατό αντιμετωπίζουν καθημερινά δύσκολες περιπτώσεις, όπως τις αυτοκτονίες στρατιωτών που καταγγέλλει το ΔΙΚΤΥΟ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΦΑΝΤΑΡΩΝ ΣΠΑΡΤΑΚΟΣ - ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΣΤΡΑΤΕΥΜΕΝΩΝ και πιο συγκεκριμένα:
"...Συχνά έχουμε μιλήσει και αποκαλύψει το απαράδεκτο τρόπο που οι Υγειονομικές Υπηρεσίες στέκονται απέναντι στους νεοσύλλεκτους συναδέλφους, δίνοντας μια πραγματική παράσταση εικονικών εξετάσεων στην κατάταξη κάθε σειράς. Που όμως αξιολογεί την κατάσταση των συναδέλφων και δίνει το ελεύθερο στις διοικήσεις των μονάδων να τους αντιμετωπίσουν με τον απαράδεκτο και επικίνδυνο τρόπο που αυτοί καλύτερα από τον καθένα γνωρίζουν.
Αποτέλεσμα αυτών των διαδικασιών ήταν το δεύτερο δραματικό περιστατικό μέσα σε μια βδομάδα που σημειώθηκε στο ΚΕΝ Θήβας όταν νεαρός συνάδελφος φαντάρος βρέθηκε στα ντους της Γ' Μοίρας λιπόθυμος, καθώς είχε προσπαθήσει να αυτοκτονήσει με τη ζωστήρα του...
Οι νεοσύλλεκτοι συνάδελφοι του είναι ανάστατοι και όλοι κάνουν λόγο για ένα λιγομίλητο και απόμακρο παιδί. Το κλίμα στο ΚΕΝ Θήβας ήταν βαρύ και ακόμη χειρότερη έκανε την κατάσταση η συμπεριφορά της διοίκησης που το αντιμετώπισε με μυστικοπάθεια, αρνούμενη να ενημερώσει υπεύθυνα για το τι και πως έγινε, αλλά και για την πορεία της υγείας του νεαρού μας συναδέλφου. Είναι χαρακτηριστικό ότι έκλεισαν ακόμη και τα Ιατρεία!
Υπάρχουν όμως ορισμένες επιπλέον λεπτομέρειες που αποκαλύπτουν το τι έφταιξε… Η κατάταξη της Σειράς Μαΐου έγινε μετά τις Ευρωεκλογές, γεγονός που σημαίνει ότι ο συνάδελφος είχε δεν είχε 10-12 μέρες στο ΚΕΝ Θήβας, πριν επιχειρήσει να αυτοκτονήσει. Μάλιστα, είχε προηγηθεί επισκεπτήριο το προηγούμενο Σαββατοκύριακο –που όσο να πεις για τον κάθε νεοσύλλεκτο είναι μια ανάσα.
Και όμως αυτό το νέο παιδί, προσπάθησε να αυτοκτονήσει μια μέρα πριν την Ορκωμοσία και την άδεια που την ακολουθεί.
Φανταστείτε τι γινόταν στην καρδιά και στο μυαλό αυτού του παιδιού για να φτάσει σε αυτή την οδυνηρή επιλογή.
Κανείς όμως δεν πήρε χαμπάρι τίποτε… Κανείς δεν νοιάστηκε… Κανείς δεν ενδιαφέρθηκε….
Το Υγειονομικό τον βρήκε εντάξει…. Και έδωσε το Ο.Κ. να εκτελέσει κανονικά την στρατιωτική θητεία…
Ορίστε τα αποτελέσματα!!!
Εκεί όμως που η απανθρωπιά χτύπησε ταβάνι ήταν στην ΕΛΔΥΚ.
Όταν όλοι οι εμπλεκόμενοι, από τον πιο χαμηλά ιεραρχικά έως το διοικητή και τις υγειονομικές αρχές, αφού είδαν με τα μάτια τους το παλικάρι να πέφτει από την κερκίδα, επιχειρώντας να δώσει τέλος στην ζωή του…
Για να σώσουν το τομάρι τους, έφτασαν να ενοχοποιήσουν το θύμα.
Έφταιγε λοιπόν συνάδελφος στρατιώτης που επιχείρησε να αυτοκτονήσει…
Όμως, εδώ και καιρό, η κατάσταση του είχε προκαλέσει ανησυχία καθώς δήλωνε εκτός των άλλων ότι ήθελε να φύγει από την Κύπρο και να πάρει αναβολή. Ο έφεδρος κοινωνιολόγος που αντιμετώπισε το περιστατικό έκρινε ότι έπρεπε να τύχει ψυχιατρικής υποστήριξης και να ακολουθηθεί η πάγια διαδικασία αναβολής. Η αδιαφορία όμως της διοίκησης της μονάδας και η τακτική να μην αντιμετωπίζονται αυτά τα περιστατικά άμεσα και αποφασιστικά, τυγχάνοντας το προσωπικό της απαραίτητης υποστήριξης των Υγειονομικών υπηρεσιών του Στρατού, προκάλεσαν την νέα απόπειρα αυτοκτονίας...
Δύο αυτοκτονίες, η μία στην ΕΛΔΥΚ και αυτή τώρα στο ΚΕΝ θα έπρεπε να είχαν σημάνει συναγερμό."
Η μελαγχολία ενός ΟΨΜ..
http://arthrografia.wordpress.com/2009/12/27/%CE%B7-%CE%BC%CE%B5%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE%AF%CE%B1-%CE%B5%CE%BD%CF%8C%CF%82-%CE%BF%CF%88%CE%BC/
3. Στην με αριθμό 8578/14.3.08 ερώτηση των Βουλευτών κύριων Περικλή Κοροβέση, Παναγιώτη Λαφαζάνη δόθηκε με το υπ’ αριθμ.Φ900α/5795/9561/8.4.08 έγγραφο από τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας η ακόλουθη απάντηση:
«Σε απάντηση της υπ' αριθμ. 8578/14-03-2008 ερώτησης της Βουλής των Ελλήνων, που κατέθεσαν οι Βουλευτές κ.κ. Περικλής Κοροβέσης και Παναγιωτής Λαφαζάνης, με θέμα τις Αυτοκτονίες στις Ένοπλες Δυνάμεις, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ), η αυτοκτονία είναι η τρίτη παγκοσμίως αιτία θανάτου στις ηλικίες από 15 έως 35 ετών. Ο αριθμός των αυτοκτονιών αυξήθηκε κατά 60% παγκοσμίως κατά τη διάρκεια των τελευταίων 50 χρόνων.
Η Μόνιμη Ανώτατη Διακλαδική Υγειονομική Επιτροπή (που έχει συσταθεί στο ΥΠ.ΕΘ.Α. με σκοπό τη μελέτη και την υποβολή προτάσεων που αφορούν πρωτοβουλίες ψυχικής υγείας), διαπίστωσε ότι ο μέσος όρος αυτοκτονιών στο στράτευμα κατ' έτος, δε διαφέρει, από τον αντίστοιχο στον γενικό πληθυσμό, ενώ την τελευταία πενταετία παρουσιάζει μείωση.
Η Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία μάλιστα, πιστεύει ότι το δηλούμενο ποσοστό στο γενικό πληθυσμό είναι διπλάσιο. Οπωσδήποτε η μη ύπαρξη ποσοστών μεγαλύτερου του μέσου όρου, παρά την εύκολη πρόσβαση σε πυροβόλα όπλα, είναι κατ' αρχήν θετικό.
Επιπρόσθετα, υπάρχει πλήρης κοινοποίηση των στατιστικών στοιχείων σε όλη την επικράτεια με αντικειμενικά ποσοστά και η οποιαδήποτε «ομογενοποίηση» γίνεται αποκλειστικά και μόνο για την εξαγωγή χρήσιμων και συγκρίσιμων στατιστικών στοιχείων. Επίσης, οι ιδιαιτερότητες ανάμεσα σε διαφορετικές Μονάδες των Ε.Δ λαμβάνονται σοβαρά υπόψη για τη βελτίωση των ισχυόντων μέτρων πρόληψης και την πραγματοποίηση κατάλληλων παρεμβάσεων.
Το Διακλαδικό Κλιμάκιο Ψυχοκοινωνικής Παρέμβασης (Ψυχιάτρων-Ψυχολόγων) αύξησε σημαντικά τον αριθμό των παρεμβάσεών του, στο πλαίσιο των οποίων επισκέφθηκε Μείζονες Σχηματισμούς (Κως, Κοζάνη, Σέρρες, Σάμος, Ρόδος, Έβρος, Λήμνος, Χίος, Λέσβος, Ξάνθη, Κομοτηνή, Ελευθερούπολη, Καλαμάτα, Τρίπολη, Βέροια, Έδεσσα, Στεφανοβίκειο Μαγνησίας). Εφαρμόστηκε ευρύτερα η μέθοδος της Συμμετοχικής Έρευνας-Δράσης (Participatory Action Research) με επικέντρωση στο βίωμα των συμμετεχόντων. Στόχοι της παρέμβασης ήταν, μεταξύ άλλων:
* Η συμμετοχή σε μεγάλες βιωματικές ομάδες όλου του προσωπικού (διάρκειας μιας ώρας), η εκμάθηση τρόπων έγχυσης πλεονάζοντος συναισθηματικού φορτίου (defusing), τρόπων αντιμετώπισης υπεραερισμού--πανικού και τεχνικών χαλάρωσης.
* Η συμμετοχή με ενεργό διάλογο σε ιδιαίτερης αξίας θέματα μεταξύ των οποίων το στρες (ειδικότερα το στρες μάχης ή επιχειρησιακό στρες σε καιρό ειρήνης και πολέμου), οι απόπειρες αυτοκαταστροφής, η χρήση τοξικών ουσιών και η ψυχολογική υποστήριξη του προσωπικού.
* Οι εκούσιες και εμπιστευτικές ατομικές συνεντεύξεις του προσωπικού με ελεύθερη επιλογή ψυχολόγου ή ψυχιάτρου.
Αρχής γενομένης από το τρέχον έτος, Αξιωματικοί Ψυχολόγοι, απόφοιτοι της Σ.Σ.Α.Σ., θα στελεχώνουν σταδιακά τις Μονάδες και των τριών Κλάδων.
Υπεβλήθη από το ΓΕΕΘΑ/Δ.ΥΓ., υπεγράφη και είναι υπό έκδοση η Παγία Διαταγή 4-7/2007 «Περί 24ωρης Γραμμής Ψυχολογικής Υποστήριξης των Ε.Δ.», η οποία βρίσκεται ήδη προς εκτύπωση. Σκοπός της είναι η περαιτέρω ενίσχυση της ήδη υφιστάμενης, από το 2003, 24ωρης Τηλεφωνικής Γραμμής Ψυχολογικής Υποστήριξης. Η εν λόγω Παγία Διαταγή προβλέπει σύστημα παροχής ηλεκτρονικών συμβουλευτικών υπηρεσιών σε όλο το προσωπικό του ΥΠ.ΕΘ.Α μέσω email, site, chat rooms και δικτύου τηλεδιάσκεψης. Η ηλεκτρονική δικτυακή συμβουλευτική πληροί τις προϋποθέσεις της ανωνυμίας ή ψευδωνυμίας των χρηστών και του ηλεκτρονικού αποκλεισμού εξωστρατιωτικών παραγόντων και υπηρεσιών.
Επεκτάθηκε η συνεργασία των Ε.Δ. με τα κατά τόπους Κέντρα Πρόληψης (ΟΚΑΝΑ) βάσει του Αναθεωρημένου Μνημονίου Συναντίληψης και Συνεργασίας κατά της Ουσιοεξάρτησης μεταξύ ΥΠ.ΕΘ.Α. και Υ.Υ.Κ.Α. Πέρα των προβλεπομένων για την ουσιοεξάρτηση η συγκεκριμένη συνεργασία προσφέρει μια δυνατότητα παροχής περαιτέρω υποστήριξης προς το προσωπικό και δικτύωσης των Υγειονομικών Υπηρεσιών των Ε.Δ. με απώτερο στόχο την πρόληψη αυτοκτονιών. Παράλληλα, έχει ληφθεί μια σειρά από νέα διοικητικά μέτρα (διπλοσκοπιά, περίπολο), ενώ εντείνεται η προσπάθεια αναβάθμισης των συνθηκών διαβίωσης.
Ολοκληρώνεται η συγγραφή εγχειριδίου με τίτλο «Εκπαιδευτικό Εγχειρίδιο Ψυχοκοινωνικής Παρέμβασης». Το εν λόγω εγχειρίδιο περιέχει οδηγίες προς τους Διοικητές και τους ιατρούς των Μονάδων. Περιλαμβάνει λήμμα ειδικά αφιερωμένο στην πρόληψη των αυτοκτονιών στο στρατιωτικό περιβάλλον.
Έχει εκπονηθεί διακλαδικό πρόγραμμα δράσης και εφαρμόζονται ήδη συγκεκριμένα προγράμματα πρόληψης. Ενδεικτικά:
* Παρέχεται εκπαίδευση στους μαθητές των παραγωγικών σχολών κατά τη φοίτησή τους στις παραγωγικές σχολές επί θεμάτων ψυχολογίας και ψυχικής υγείας.
* Έχουν συσταθεί ομάδες ψυχοκοινωνικής μέριμνας (ΟΨΜ), απαρτιζόμενες από ψυχολόγους, κοινωνιολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς, ειδικά εκπαιδευμένους στην αναγνώριση και την αποτελεσματική διαχείριση κρίσεων.
* Λαμβάνουν χώρα περιοδικές επισκέψεις ψυχιάτρων στους Σχηματισμούς.
* Λειτουργούν ψυχιατρικές κλινικές στα στρατιωτικά νοσοκομεία.
* Λειτουργεί επί 24ώρου βάσεως γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης μέσω
της οποίας παρέχονται άμεση ψυχολογική βοήθεια και συμβουλές για την αντιμετώπιση καταστάσεων κρίσης. Στόχος είναι να παράσχει πληροφόρηση, συμβουλευτική και ψυχική υποστήριξη σε θέματα που σχετίζονται με την προσαρμογή του ατόμου στη στρατιωτική ζωή, με την ψυχική υγεία ( όπως προβλήματα άγχους, κατάθλιψης, εθισμού), με προβλήματα συμπεριφοράς (όπως επιθετικότητα, απειθαρχία, ασυνέπεια), με τις διαπροσωπικές σχέσεις καθώς και με καταστάσεις κρίσεων (όπως αυτοκαταστροφικές ή ετεροκαταστροφικές συμπεριφορές).
Αναφέρεται σε υπηρεσίες που πρέπει να παρέχονται ως επείγουσες και κατά συνέπεια να εξυπηρετούν ανάγκες των ενδιαφερομένων, που δεν μπορούν να αναβληθούν για αργότερα. Η κλήση είναι επώνυμη ή ανώνυμη, πάντοτε εμπιστευτική και σύμφωνα με τους κώδικες ηθικής και δεοντολογίας.
Οι βασικές αρχές λειτουργίας της τηλεφωνικής γραμμής προϋποθέτουν ότι η γραμμή αποτελεί αναπόσπαστο μέρος ενός ευρύτερου προγράμματος παρέμβασης, το οποίο παρέχει τη δυνατότητα σε κάθε ενδιαφερόμενο να ξεκινήσει έστω και με ένα ανώνυμο τηλεφώνημα καθώς επίσης να τύχει όσο το δυνατό άμεσης προσωπικής συνέντευξης, εάν απαιτηθεί.
Παράλληλα με τα καθήκοντα των ψυχολόγων στη γραμμή και στα πλαίσια αντιμετώπισης καταστάσεων κρίσης (π.χ. ομαδικές απώλειες, στρατιωτικά ατυχήματα κ.λ.π.) οι ψυχολόγοι συγκροτούν ομάδες παρέμβασης μα σκοπό να παρέχουν βοήθεια και υποστήριξη στους συγγενείς των θυμάτων και σε όσους την έχουν ανάγκη.
Η λειτουργία της γραμμής ψυχολογικής υποστήριξης κρίνεται ιδιαίτερα χρήσιμη και σημαντική για τους εξής λόγους:
Δίνει την δυνατότητα πρόσβασης σε άτομα που βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές και δεν υπάρχει η δυνατότητα παροχής άμεσων ψυχολογικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών για την αντιμετώπιση καταστάσεων κρίσης. Παρέχει άμεση ψυχολογική βοήθεια χωρίς επιβάρυνση
Παρέχει ψυχολογική βοήθεια σε άτομα που ενώ την χρειάζονται δυσκολεύονται να βρεθούν πρόσωπο με πρόσωπο με το θεραπευτή.
Διαφυλάσσει την ανωνυμία του καλούντος
Τέλος, οι διαφαινόμενες ανάγκες θεραπευτικής αντιμετώπισης των καλούντων, συνδυαζόμενες με την ιδιαιτερότητα του στρατιωτικού περιβάλλοντος, θέτουν νέες προοπτικές ανάπτυξης της Γραμμής με τη δημιουργία τηλεματικών εφαρμογών όπως τηλεδιάσκεψη ς, συμβουλευτικής μέσω διαδικτύου κ.λ.π.
* Διανέμεται έντυπο υλικό με το οποίο διαφημίζεται η εν λόγω γραμμή.
* Όλοι οι νεοσύλλεκτοι διέρχονται από συνέντευξη με ψυχολόγο του κέντρου κατάταξης ενώ αποστέλλεται και επιστολή στους οικείους με την κατάταξη με στόχο τη συνεργασία τους για την αναφορά όποιου αφορά το παιδί τους.
Επίσης, σας γνωρίζουμε ότι βρίσκεται σε εξέλιξη έρευνα για τις αυτοκτονίες στις Ένοπλες Δυνάμεις, η οποία καλύπτει όχι μόνο τον πρώτο - θεωρητικά κρισιμότερο - μήνα της θητείας αλλά όλη τη διάρκειά της.
Σε κάθε περίπτωση θανάτου στρατιωτικού, συμπεριλαμβανομένων και των περιστατικών που συνέβησαν κατά τη διάρκεια ένοπλης υπηρεσίας, εκδηλώνονται οι παρακάτω ενέργειες:
* Διατήρηση του χώρου του συμβάντος ανέπαφου, σε τέτοια περίμετρο, ώστε να μην αλλοιωθεί κανένα πειστήριο που τυχόν βρίσκεται σ' αυτόν και απαγόρευση της προσέγγισης οποιουδήποτε στο χώρο αυτό, καθώς και η μετακίνηση του πτώματος, προ της αφίξεως του ιατροδικαστού και της αρμόδιας Αστυνομικής Αρχής.
* Ενημέρωση του Διοικητή της Μονάδος, του Διοικητή του Προϊστάμενου Σχηματισμού, του κατά τόπον αρμόδιου Στρατιωτικού Εισαγγελέα και της κατά τόπον αρμόδιας Αστυνομικής Αρχής.
* Ορισμός αξιωματικού προανακριτή, αρχαιότερου του Διοικητή της Μονάδος που συνέβη το περιστατικό, ο οποίος ενεργεί σύμφωνα με τα καθοριζόμενα.
* Ο προανακριτής αξιωματικός ο οποίος τελεί υπό την εποπτεία του αρμόδιου κατά τόπον Στρατιωτικού Εισαγγελέα, προβαίνει σε όλες τις ανακριτικές πράξεις (παραγγελία για ιατροδικαστική εξέταση, φωτογραφίες του χώρου και του πτώματος, λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων, κ.λ.π) που είναι απαραίτητες για την πλήρη διερεύνηση του συμβάντος.
* Παράλληλα, με διαταγή του Προϊστάμενου Σχηματισμού, διενεργείται και ένορκη διοικητική εξέταση (Ε.Δ.Ε), για τον καθορισμό της σχέσης του θανόντος με τη Στρατιωτική υπηρεσία, καθώς επίσης και τη διευρεύνηση τυχόν πειθαρχικών ευθυνών.
Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι, η Υπηρεσία προβαίνει σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες προκειμένου κάθε περίπτωση θανάτου στρατιωτικού να διερευνάται εξονυχιστικά και με πλήρη διαφάνεια, ενώ κάθε υπόθεση αξιολογείται ποινικά από την αρμόδια Εισαγγελική Αρχή και εφόσον προκύπτουν υπόνοιες εγκληματικής ενέργειας ακολουθείται η νόμιμη διαδικασία που ορίζεται από τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.
Στους οικείους του θανόντος στρατιωτικού αποστέλλεται πιστοποιητικό θανάτου μόλις περατωθεί και ελεγχθεί η Ε.Δ.Ε, ενώ για τις υποθέσεις των θανάσιμα τραυματισθέντων κατά τη διάρκεια της ένοπλης υπηρεσίας τους, αμέσως μόλις ολοκληρωθεί και η ποινική αξιολόγησή της. Επίσης, η Διοίκηση χορηγεί κάθε στοιχείο που τηρεί στους έχοντας έννομο συμφέρον.
Θα θέλαμε να σας διαβεβαιώσουμε ότι στις Ένοπλες Δυνάμεις λειτουργούν απολύτως οι δημοκρατικοί θεσμοί και η αξιοκρατία. Το μορφωτικό και κοινωνικό επίπεδο των στελεχών ευρίσκεται σε υψηλά επίπεδα γεγονός το οποίο αποδεικνύεται, εκτός των άλλων, από τις βάσεις της βαθμολογίας των εισαγομένων σε Α.Σ.Ε.Ι και Α.Σ.Σ.Υ. Το παρεχόμενο επίπεδο εκπαίδευσης εντός των στρατιωτικών σχολών είναι υψηλότατο ενώ αναβαθμίζεται συνεχώς, μέσω του πάγιου εκπαιδευτικού προγράμματος, και αυτό είναι γεγονός το οποίο αναγνωρίζεται και από πανεπιστημιακούς καθηγητές πολλοί από τους οποίους αποτελούν διδακτικό προσωπικό των στρατιωτικών σχολών.
Η κοινωνική αναβάθμιση των Ενόπλων Δυνάμεων, και κατ' επέκταση των στελεχών τους, επιτυγχάνεται μέσα από την διαρκή και πανθομολογούμενη κοινωνική τους προσφορά. Όσο αφορά τους στρατευσίμους για την επιλογή της ειδικότητός τους λαμβάνεται υπόψη και η επιστημονική και επαγγελματική τους κατάρτιση.
Τέλος, το φαινόμενο των αυτοκτονιών είναι διαχρονικό, πολυσύνθετο και ή αντιμετώπιση του αφορά το σύνολο της Πολιτείας ενώ από πλευράς ΥΠ.ΕΘ.Α. υπάρχει διαρκής αξιολόγηση και προσπάθεια βελτίωσης των ισχυόντων μέτρων, με σκοπό τη δημιουργία σταθερής πεποίθησης ότι υπάρχουν διαδικασίες στήριξης - συναδελφικότητας οι οποίες αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της πρόληψης.
Ο Υπουργός
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ-ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Ι. ΜΕΪΜΑΡΑΚΗΣ»
http://www.hellenicparliament.gr/Praktika/Synedriaseis-Olomeleias?sessionRecord=288f9041-269e-457d-ab2a-2cefff4fbe09
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου