Η κοινωνιολογία του φασισµού

Η φιλοσοφία του φασισµού είναι η αυτοπροσωπογραφία του. Η κοινωνιολογία του φασισµού µοιάζει πιο πολύ µε φωτογραφία. Η πρώτη τον παρουσιάζει όπως κατοπτρίζεται στη δική του συνείδηση και η δεύτερη όπως κατοπτρίζεται στο αντικειµενικό φως της ιστορίας. Σε ποιο βαθµό συµφωνούν οι δυο εικόνες µεταξύ τους;

Αν η φιλοσοφία του φασισµού συνιστά µια προσπάθεια δηµιουργίας ενός οράµατος του κόσµου, στο οποίο η κοινωνία δεν θα ήταν µια συνειδητή σχέση µεταξύ ατόµων, η κοινωνιολογία του αποδεικνύει ότι ο φασισµός αποτελεί µια προσπάθεια µετασχηµατισµού της δοµής της κοινωνίας µε τέτοιον τρόπο ώστε να εξαλειφθεί οποιαδήποτε τάση εξέλιξής της προς τον σοσιαλισµό. Η πραγµατική σύνδεση ανάµεσα στις δυο θεωρήσεις εντοπίζεται στο πολιτικό πεδίο και στην αναγκαιότητα καταστροφής των θεσµών της δηµοκρατίας.

Στην ιστορική εµπειρία της ηπειρωτικής Ευρώπης η δηµοκρατία οδηγεί στον σοσιαλισµό, άρα για να µην υπάρξει σοσιαλισµός πρέπει να καταργηθεί η δηµοκρατία. Ο φασιστικός αντιατοµικισµός είναι η εκλογίκευση αυτής της πολιτικής κατάληξης. Συνεπώς είναι σηµαντικό για τη φασιστική φιλοσοφία να θεωρεί τον ατοµικισµό, τη δηµοκρατία και τον σοσιαλισµό αλληλένδετες αξίες που προέρχονται από την ίδια ερµηνεία της ανθρώπινης φύσης και της κοινωνίας. Εύκολα αναγνωρίσαµε ότι αυτή η ερµηνεία είναι η χριστιανική.

Σε αυτή την τάξη πραγµάτων όµως πρέπει να αναλογιστούµε την κοινωνιολογική φύση τόσο του φασιστικού κινήµατος όσο και του φασιστικού συστήµατος. Προφανώς, ο φασισµός σκοπεύει σε κάτι περισσότερο από την καταστροφή της δηµοκρατίας, ήτοι στην εγκαθίδρυση µιας κοινωνικής δοµής που θα εξάλειφε την ίδια την πιθανότητα να επανέλθει η δηµοκρατία. Αλλά τι ακριβώς απαιτεί αυτό το εγχείρηµα; Και γιατί υποχρεώνεται ο φασισµός να διατηρήσει τη στάση του ριζοσπαστικού αντιατοµικισµού, που είναι η απαραίτητη ιδεολογία σε αυτή τη µαχητική φάση του; Η απάντηση προϋποθέτει, το λιγότερο, µια γρήγορη µατιά στη φύση του κορπορατικού κράτους.

Η ασυµβατότητα δηµοκρατίας και καπιταλισµού είναι γενικά αποδεκτή σήµερα ως το υπόβαθρο της κοινωνικής κρίσης της εποχής µας. Διαφοροποιήσεις αυτής της άποψης εντοπίζονται µόνο στη διατύπωση και στην έµφαση. Στο δόγµα του Μουσολίνι Dottrina τονίζεται κοντολογίς ότι η δηµοκρατία είναι ένας αναχρονισµός, «επειδή µόνο ένα αυταρχικό κράτος µπορεί να αντιµετωπίσει τις αντιφάσεις που είναι σύµφυτες µε τον καπιταλισµό». Πεποίθησή του είναι ότι η εποχή της δηµοκρατίας έχει παρέλθει, ενώ εκείνη του καπιταλισµού µόλις έχει αρχίσει.

Στην οµιλία του στο Ντίσελντορφ, στην οποία έχουµε ήδη αναφερθεί, ο Χίτλερ ανακηρύσσει βασική αιτία της τρέχουσας κρίσης την πλήρη ασυµβατότητα µεταξύ της αρχής της δηµοκρατικής ισότητας στην πολιτική και της αρχής της ατοµικής ιδιοκτησίας των µέσων παραγωγής στην οικονοµική ζωή, αφού «η δηµοκρατία στην πολιτική και ο κοµµουνισµός στην οικονοµία βασίζονται σε ανάλογες αρχές».

Οι φιλελεύθεροι της σχολής του Μίζες επιµένουν ότι η παρέµβαση στο σύστηµα των τιµών η οποία εφαρµόζεται στην αντιπροσωπευτική δηµοκρατία αναπόφευκτα µειώνει το σύνολο των παραγόµενων αγαθών. Ανέχονται τον φασισµό ως προστάτη των φιλελεύθερων οικονοµικών. Είναι κοινή πεποίθηση «παρεµβατικών» και «φιλελεύθερων» φασιστών ότι η δηµοκρατία οδηγεί στον σοσιαλισµό. Οι µαρξιστές σοσιαλιστές µπορεί να διαφοροποιούνται ως προς τους λόγους αλλά όχι ως προς το γεγονός ότι ο καπιταλισµός και η δηµοκρατία έχουν καταστεί µεταξύ τους ασύµβατα συστήµατα. Γενικότερα οι σοσιαλιστές κάθε δόγµατος καταγγέλλουν ότι µε τη φασιστική επίθεση στη δηµοκρατία επιχειρείται να διασωθεί το σηµερινό οικονοµικό σύστηµα µέσω της βίας.

Ουσιαστικά υπάρχουν δύο λύσεις: η επέκταση της δηµοκρατικής αρχής από την πολιτική στην οικονοµία ή η κατάργηση της δηµοκρατικής «πολιτικής σφαίρας» συλλήβδην.

Η επέκταση της δηµοκρατικής αρχής στην οικονοµία σηµαίνει την κατάργηση της ατοµικής ιδιοκτησίας των µέσων παραγωγής και συνεπώς την εξαφάνιση της ξεχωριστής αυτόνοµης οικονοµικής σφαίρας. Η δηµοκρατική πολιτική σφαίρα γίνεται η ολότητα της κοινωνίας. Αυτό είναι ουσιαστικά ο σοσιαλισµός.

Μετά την κατάργηση της δηµοκρατικής πολιτικής σφαίρας αποµένει µόνο η οικονοµική ζωή. Ο καπιταλισµός, οργανωµένος σε όλους τους κλάδους της βιοµηχανίας, γίνεται η ολότητα της κοινωνίας. Αυτή είναι η φασιστική λύση.

Ούτε ο σοσιαλισµός ούτε ο φασισµός έχουν ακόµα εφαρµοστεί. Ο ρωσικός σοσιαλισµός βρίσκεται ακόµα στη δικτατορική του φάση, παρόλο που η τάση προς τη δηµοκρατία είναι σαφώς, ορατή. Ο φασισµός προχωράει διστακτικά προς τη δηµιουργία του κορπορατικού κράτους. Φαίνεται ότι οι Χίτλερ και Μουσολίνι δεν θεωρούν τη γενιά εκείνη που έχει γνωρίσει τη δηµοκρατία έτοιµη για τον κορπορατισµό.

Χοντρικά το κοινωνιολογικό περιεχόµενο του σοσιαλισµού είναι η πληρέστερη συνειδητοποίηση της εξάρτησης του συνόλου από τη βούληση και τους σκοπούς του ατόµου, καθώς και η συνεπαγόµενη αύξηση των ευθυνών του ατόµου ως µέρους του συνόλου.

Το κράτος και τα όργανά του εργάζονται για τη θεσµική υλοποίηση αυτού του στόχου. Ενθάρρυνση των πρωτοβουλιών όλων των παραγωγών, συζήτηση των σχεδίων από κάθε οπτική γωνία, συνολική επίβλεψη της διαδικασίας της βιοµηχανικής παραγωγής και του ρόλου των ατόµων εντός αυτής, λειτουργική και εδαφική εκπροσώπηση, εκπαίδευση για πολιτική και οικονοµική αυτοδιαχείριση, εντατική δηµοκρατία σε µικρούς κύκλους και εκπαίδευση στη διοίκηση… Ολα αυτά είναι χαρακτηριστικά ενός τύπου οργάνωσης που σκοπεύει να καταστήσει την κοινωνία ένα όλο και πιο εύκαµπτο µέσο της συνειδητής και άµεσης σχέσης µεταξύ ατόµων.

Το κοινωνιολογικό περιεχόµενο του φασισµού είναι εκείνη η δοµική διάταξη της κοινωνίας η οποία αποκλείει την εξάρτηση του συνόλου από τη συνειδητή βούληση και τους σκοπούς των ατόµων που το απαρτίζουν. Για να επιτευχθεί αυτό, δεν πρέπει να επιτραπεί να υπάρξουν τέτοιες βουλήσεις και σκοποί. Η ένσταση δεν έγκειται στη µορφή της δηµοκρατίας αλλά στην ουσία της. Στον φασισµό όλες οι µορφές δηµοκρατίας (ή και οι συνδυασµοί τους) πρέπει να καταστραφούν: το καθολικό δικαίωµα ψήφου και η κοινοβουλευτική δηµοκρατία, η οργανωµένη κοινή γνώµη που βασίζεται στη δηµοκρατία εντός µικρών οµάδων, η ελευθερία έκφρασης σκέψης και κρίσης µέσα σε τοπικές ενώσεις και πολιτιστικούς φορείς, η θρησκευτική και η ακαδηµαϊκή ελευθερία που καθοδηγούν την κοινωνία αναφορικά µε αυτά τα ιδιαίτερα ζητήµατα.

 

πηγή

https://www.efsyn.gr/politiki/286395_i-koinoniologia-toy-fasismoy