Εμίλ Ντυρκέμ: Ο καταμερισμός της εργασίας και η αυτοκτονία
Ο Εμίλ Ντυρκέμ είναι ένας από τους φιλοσόφους του 19ου αιώνα που κατάφεραν με το έργο τους να προάγουν την κοινωνιολογία σε επιστήμη. Ήταν Γάλλος θεωρητικός και αφιέρωσε μεγάλο μέρος του επιστημονικού του έργου στις «μεθόδους» που ακολουθούσαν οι κοινωνίες προκειμένου να επιτύχουν την συνοχή στο εσωτερικό τους. Προς το τέλος του 19ου αιώνα, ξεκίνησε την έκδοση του περιοδικού «L’Année Sociologique». Ήταν το πρώτο περιοδικό, του οποίου η θεματολογία, αφορούσε αποκλειστικά τον κλάδο της κοινωνιολογίας.
«Είναι η κοινωνία που μας κάνει κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσή της: μας μπουκώνει με τα θρησκευτικά. πολιτικά και ηθικά πιστεύω της που ελέγχουν τις πράξεις μας».
Η ζωή του Εμίλ Ντυρκέμ εν συντομία
Ο Ντυρκέμ γεννήθηκε στις 15 Απριλίου του 1858 στην Γαλλία, στην περιοχή Επινάλ. Η μητέρα του, που ονομαζόταν Μελανί, είχε πατέρα έμπορο, ενώ ο πατέρας του, όπως και ο παππούς του από την πατρική του οικογένεια, είχαν ακολουθήσει το λειτούργημα του ραβίνου. Επηρεασμένος λοιπόν από αυτή την συγκυρία, θέλησε να ακολουθήσει και εκείνος την ίδια κατεύθυνση και να γίνει ραβίνος. Στο κολέγιο, όπου φοίτησε στην γενέτειρά του, τα πήγαινε εξαιρετικά. Αφού αποφοίτησε, αποφάσισε να μεταβεί στην πρωτεύουσα της Γαλλίας προκειμένου να σπουδάσει στο «École Normale Supérieure».
Το Παρίσι όμως θα ανατρέψει τα σχέδιά του. Αποφασίζει τελικά να μην γίνει ραβίνος, ενώ οι εισαγωγικές του εξετάσεις θα αποδειχθούν μια αρκετά απαιτητική πρόκληση. Έπειτα από ήδη δύο αποτυχημένες προσπάθειες, το 1876 θα καταφέρει να τις περάσει και από εκεί και πέρα να διαπρέψει στο αντικείμενό του. Επιπλέον, ο Ντυρκέμ έζησε και στην Γερμανία με σκοπό να εμπλουτίσει τις γνώσεις του.
Το 1887 θα παντρευτεί, και μαζί με την αγαπημένη του, θα αποκτήσουν έναν γιο. Δυστυχώς όμως, λίγα χρόνια αργότερα, ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος θα στερήσει για πάντα από τον φιλόσοφο το μονάκριβο γιό του. Το γεγονός αυτό, επηρέασε βαθύτατα τον Ντυρκέμ. Η στεναχώρια του ήταν μεγάλη και δεν κατάφερε να τη αντιμετωπίσει. Καθώς περνούσε ο καιρός, όλοι μπορούσαν να διακρίνουν στο βλέμμα του τη θλίψη. Στις 15 Νοεμβρίου του 1917, έπειτα από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, θα αφήσει την τελευταία του πνοή.
Ο καταμερισμός της εργασίας στην κοινωνία
Το 1893 δημοσιεύει ένα από τα σημαντικότερα έργα της κλασικής κοινωνιολογικής σκέψης, με τίτλο «Ο καταμερισμός της εργασίας στην κοινωνία». Στο εν λόγω έργο του ο Ντυρκέμ χωρίζει τις κοινωνίες σε δύο κατηγορίες, εκείνες που διέπονται από την μηχανική αλληλεγγύη και εκείνες που χαρακτηρίζονται από την οργανική. Το σχήμα αυτό παραπέμπει σε μια διχοτόμηση παρόμοια με εκείνη που κάνει ο Δαρβίνος. Εκ πρώτης όψεως, φαίνεται σαν να χωρίζει τις κοινωνίες σε πρωτόγονες και σύγχρονες. Μπορεί να έδωσε μεγάλη σημασία στον κοινωνικό εξελικτισμό όμως φρόντισε να επισημάνει τα οφέλη αλλά και μειονεκτήματα που μπορεί να αποκομίσει το άτομο από τον κάθε τύπο κοινωνίας.
Στον πρώτο τύπο κοινωνίας, εκείνον που συνέχεται από μηχανική αλληλεγγύη, παρατηρείται, κατά γενική ομολογία, ομοιογένεια. Ο καταμερισμός της εργασίας εντοπίζεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, ενώ οι όποιες διαφοροποιήσεις που εντοπίζονται, αφορούν κυρίως τον διαχωρισμό των φύλων. Βασίζεται εξ ‘ολοκλήρου στην θρησκεία και τις παραδόσεις, με αποτέλεσμα το άτομο να δομεί την κοινωνία του με βάση τις αρχές τους. Επιπλέον, οι άνθρωποι ενδιαφέρονται κυρίως για την ικανοποίηση των αναγκών της κοινωνίας. Παραδείγματα τέτοιου τύπου είναι οι κοινωνίες των κυνηγών και των τροφοσυλλεκτών.
«Οι θρησκευτικές εκδηλώσεις είναι συλλογικές εκδηλώσεις που εκφράζουν συλλογικές πραγματικότητες».
Στον δεύτερο τύπο, εκείνον της οργανικής αλληλεγγύης, συμβαίνουν τα ακριβώς αντίθετα. Αρχικά τα άτομα παρουσιάζονται αρκετά διαφοροποιημένα, ενώ ο καταμερισμός της εργασίας έχει εξελιχθεί ραγδαία. Οι άνθρωποι πλέον είναι ελεύθεροι να προχωρήσουν σε όποια επιλογή θέλουν προκειμένου να ικανοποιήσουν τα προσωπικά τους συμφέροντα. Υπάρχει ποικιλία στα επαγγέλματα και αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα άτομα να εξαρτώνται το ένα από το άλλο. Φυσικά μια τέτοια κατάσταση βοηθάει την οικονομία να εκτοξευθεί στα ύψη.
Πως αντιλαμβάνεται την Αυτοκτονία ο Ντυρκέμ
Το δεύτερο γνωστότερο έργο του Ντυρκέμ αποτελεί «Η Αυτοκτονία», έργο που δημοσιεύτηκε το 1897. Εδώ, εξετάζει την αυτοκτονία σαν ένα κοινωνικό γεγονός. Καταλήγει στο συμπέρασμα αυτό, καθώς παρατηρεί ότι τα περιστατικά αυτοκτονιών δεν είναι τα ίδια σε κάθε κοινωνία. Ακόμα και κατά την πάροδο του χρόνου αυτά μεταβάλλονται. Επιπλέον, θεωρεί ότι το άτομο έχει οδηγηθεί σε αυτή την ενέργεια από την συλλογική συνείδηση, η οποία έχει μεγάλη επίδραση πάνω του. Δεν θεωρεί ότι η αυτοκτονία αποτελεί αποτέλεσμα της ψυχοσύνθεσής του. Το παρόν έργο προκάλεσε αρκετές αντιδράσεις μιας και αντέβαινε τις αρχές και τα πιστεύω των τότε κοινωνιών.
Ο Ντυρκέμ χωρίζει τα είδη των αυτοκτονιών σε τέσσερεις κατηγορίες. Πρώτη κατηγορία είναι η εγωιστική, όπου τα άτομα επιδιώκουν την ελευθερία τους από τους κοινωνικούς κανόνες που τους δεσμεύουν (ατομικισμός). Για παράδειγμα, στις προτεσταντικές κοινωνίες, το άτομο είναι ελεύθερο να αποφασίσει για τον εαυτό του με αποτέλεσμα οι δείκτες αυτοκτονίας να είναι αρκετά υψηλότεροι, σε σχέση με εκείνους των καθολικών κοινωνιών. Εκεί, η θρησκεία ελέγχει πλήρως τα άτομα και ρυθμίζει την ζωή τους μέσω των παραδόσεων.
Δεύτερη κατηγορία είναι η μοιρολατρική αυτοκτονία που εδώ οι εθιμικοί κανόνες ελέγχουν τα άτομα. Για παράδειγμα, μια γυναίκα όταν χάσει τον άντρα της είναι «υποχρεωμένη» να πέσει στην φωτιά που καίνε τον σύζυγό της (σάτι).
Τρίτη κατηγορία είναι η αλτρουιστική αυτοκτονία. Σε αυτή την περίπτωση το άτομο έχει γίνει ένα με την κοινωνία και στον βωμό των κοινών αξιών προχωράει στην τέλεση αυτής της πράξης. Τέτοιο παράδειγμα, είναι η ατομική θυσία κατά την διάρκεια των πολέμων.
Τελευταία κατηγορία είναι η ανομική αυτοκτονία. Σε αυτή τη κατηγορία παρατηρείται η εξής ακολουθία: σε περιόδους κοινωνικής αποδιοργάνωσης οι κοινωνικές επιταγές παύουν να ισχύουν. Το άτομο νιώθει ένα κενό και δεν γνωρίζει ποιους κανόνες πρέπει να ακολουθήσει αλλά και πως να διαχειριστεί τις εκάστοτε καταστάσεις. Αντιλαμβάνονται λοιπόν την αυτοκτονία σαν έναν τρόπο εξόδου από το χάος που επικρατεί.
, Από:
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο
Émile Durkheim: www.gnomikologikon.gr .
I. Craib. ΚΛΑΣΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΜΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΣΚΕΨΗ ΤΩΝ ΜΑΡΞ, ΒΕΜΠΕΡ, ΝΤΥΡΚΕΜ ΚΑΙ ΖΙΜΜΕΛ. Εκδόσεις ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΕΒΕ (δεύτερη έκδοση), επιμέλεια Παντελής Λέκκας, μετάφραση Μ. Καρασαρίνης- Παντελής Λέκκας .
Εμίλ Ντιρκέμ: el.wikipedia.org .
Ι. Κουρού. Η Αυτοκτονία ως κοινωνικό φαινόμενο-Η θεωρία του Emile Durkheim: yourearticles.com .
Λίγα λόγια για τον συντάκτη
πηγή
https://www.maxmag.gr/afieromata/emil-ntyrkem-o-katamerismos-tis-ergasias-kai-i-aytoktonia/
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου