Antanas Mockus – Ο “Τρελλός” Δήμαρχος

Ο ΑΝΤΑΝΑΣ ΜΟΚΟΥΣ ΣΙΒΙΚΑΣ, 56 ετών, Κολομβιανός μαθηματικός και φιλόσοφος, με καταγωγή από τη Λιθουανία. Το 1993, παραιτήθηκε από καθηγητής στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Κολομβίας και έθεσε υποψηφιότητα, επιτυχώς, για δήμαρχος της Μπογκοτά.

Υπηρέτησε την πόλη του για 2 θητείες, μέχρι το 2004, και πέτυχε, σε πολύ μεγάλο βαθμό, αυτό που λέμε όλοι ότι πρέπει να γίνει αλλά δεν ξέρουμε πώς, όταν συναπαντάμε κάτι στραβό στην κοινωνία μας και αναρωτιόμαστε πώς να το διορθώσουμε: άλλαξε τη νοοτροπία των συμπολιτών του!
ΜΕ την εφευρετικότητα ενός ακαδημαϊκού, ο Αντάνας Μόκους κατάφερε να μετατρέψει την Μπογκοτά σε «μία πειραματική τάξη 6,5 εκατομμυρίων… μαθητών». Μιλάμε για μια πόλη που, μέχρι να την «αναλάβει» αυτός, ήταν πνιγμένη στο έγκλημα, στο καυσαέριο, στο άναρχο κυκλοφοριακό σύστημα, στην ανεξέλεγκτη διαφθορά, στην επιθετική συμπεριφορά του ενός πολίτη προς τον άλλον, στα σκουπίδια και στη βρώμα -αν κάτι σας θυμίζουν όλ’ αυτά.
Ο ΚΟΣΜΟΣ, μέσα από τον θυμό και την απογοήτευσή του, διψούσε για μιαν αλλαγή. Λαχταρούσε να ‘ρθουν καλύτερες μέρες στη ζωή του. Ήλπιζε σε έναν ηγέτη που θα είχε όραμα, θάρρος και φαντασία. Ο Μόκους «έπεσε» στη ζωή τους σαν δώρο εξ ουρανού. Στα αμφιθέατρα του πανεπιστημίου είχε τη φήμη «εκκεντρικού καθηγητή», που επικοινωνούσε και δίδασκε τους φοιτητές του με σύμβολα, χιούμορ και μεταφορές. Τις ίδιες μεθόδους, αλλά πολύ πιο «τραβηγμένες» απ’ ό,τι μέσα στα αμφιθέατρα, εφάρμοσε στους δρόμους της Μπογκοτά…

Ο ΜΟΚΟΥΣ δεν είναι «μια γραφική περίπτωση», όπως ίσως σπεύσουν να πουν ορισμένοι. Οι μέθοδοί του στηρίζονται σε συγκεκριμένες αρχές και φιλοσοφικές προσεγγίσεις σχετικά με το πώς να κερδίσεις την εκτίμηση των μαζών, πώς να εμφυσήσεις σε αυτούς τις αρχές της αξιοπρέπειας, την εντιμότητα κ.λπ., και πώς να βρίσκεις τη χρυσή τομή μεταξύ «επίσημων και μη επίσημων κανόνων» στη ζωή.

Καθηγητής πανεπιστημίου μετατρέπει μια πόλη σε κοινωνικό πείραμα

Μια φορά κι έναν καιρό, υπήρχε μια πολύ άσχημη πόλη. Βία, εγκλήματα, κυκλοφοριακό, ατυχήματα, ναρκωτικά, βρωμιά και γκρίζοι δυστυχισμένοι πολίτες. Και δεν ήταν καμιά μικρή πόλη, είχε έξι μύρια κατοίκους που είχαν παραδοθεί εντελώς στην μαυρίλα.

Ένα πρωί, ο διευθυντής του Πανεπιστημίου της πόλης που ήταν μαθηματικός και φιλόσοφος, εκεί που πήγαινε στη δουλειά του και βλέποντας την κατάντια της πόλης του, πήρε μια πολύ κουφή απόφαση. Δήλωσε την παραίτησή του στο Πανεπιστήμιο, λέγοντας πως ήθελε να διευρύνει την διδασκαλία του και στα έξι εκατομμύρια κατοίκους. Στους μαθητές του στο Πανεπιστήμιο, ο καθηγητής αυτός ήταν γνωστός για τους περίεργους τρόπους διδασκαλίας του. Για παράδειγμα, μια φορά που επικρατούσε χάβρα στο μάθημα, κατάφερε να επαναφέρει την τάξη κατεβάζοντας τα βρακιά του. Γενικά δηλαδή, εφεύρισκε αστείους και εντελώς ανορθόδοξους τρόπους για να πετυχαίνει το σκοπό του και περιέργως, πάντα τα κατάφερνε.

Για την προεκλογική καμπάνια του λοιπόν, φόρεσε μια στολή σούπερμαν, αυτοχρίστηκε ‘υπερπολίτης’ και αμολύθηκε στους δρόμους βάζοντας ταυτόχρονα υποψηφιότητα για δήμαρχος. Έφερε πολύ γέλιο στον κόσμο αλλά επειδή όπως έλεγαν, είχε αρκετά ειλικρινή φάτσα, τον ψήφισαν. Ο καινούργιος δήμαρχος όμως δεν είχε καμία σχέση με τους προηγούμενους.

Η πρώτη του κίνηση ήταν να προσλάβει 20 μίμους και να τους σκορπίσει στους δρόμους της πόλης. Η δουλειά τους ήταν να χλευάζουν όσους παραβίαζαν τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας. Σιγά, θα μου πείτε. Οι πολίτες όμως (που εννοείται στα τέτοια τους οι κανόνες οδικής συμπεριφοράς), άρχισαν να συμμορφώνονται γιατί αποδείχτηκε πως τους πείραζε πολύ περισσότερο η δημόσια κοροϊδία, παρά τα πρόστιμα. Αμέσως μετά, βγήκε σε διάφορες τηλεοπτικές εκπομπές και έκανε ντους κατατσίτσιδος live, κλείνοντας την παροχή νερού ενώ σαπουνιζόταν, για να δείξει στους πολίτες πώς μπορούν να εξοικονομούν νερό. Και βουαλά! Η κατανάλωση νερού αμέσως έπεσε. Όρισε Ημέρα Γυναίκας όπου οι άντρες θα φρόντιζαν τα παιδιά και οι γυναίκες θα έβγαιναν βόλτα στην πόλη. Αυτό, ήταν ανήκουστο γιατί η συγκεκριμένη πόλη ήταν πολύ επικίνδυνο μέρος τα βράδια, ενώ οι γυναίκες δεν έβγαιναν βόλτες σχεδόν ποτέ ως τότε.. 700.000 γυναίκες γέμισαν τους δρόμους πανηγυρίζοντας ενώ ακόμη και o αρχηγός της αστυνομίας ήταν γυναίκα εκείνο το βράδι. Το καλύτερο; Μοίρασε στους πολίτες ταμπέλες με thumbs up και thumbs down για να επιδοκιμάζουν ή να αποδοκιμάζουν δημόσια τις πράξεις των συμπολιτών τους. Πράγμα φυσικά που δεν έχασαν την ευκαιρία να το ξεφτιλίσουν δεόντως αλλά όλως περιέργως, ειρηνικά. Το ομαδικό κράξιμο ήταν ό,τι έπρεπε τελικά. Γενικώς σκαρφιζόταν αστείες ή περίεργες καμπάνιες για κάθε τι που ήθελε να πετύχει, όπως όταν ζήτησε να του τηλεφωνήσει (στο προσωπικό του γραφείο μάλιστα) όποιος πολίτης συναντούσε έστω κι έναν υποδειγματικό ταξιτζή. Σύντομα, 150 τηλεφωνήματα συντέλεσαν στο να δημιουργηθεί ομάδα ταξιτζίδων που ο δήμαρχος ονόμασε Ιππότες της Ζέβρας και είχαν την προσωπική του υποστήριξη. Ίδρυσε επίσης ταμείο εθελοντικών φόρων για όσους ήθελαν να δώσουν παραπάνω χρήματα (!) στο δημοτικό ταμείο. Φυσικά και μάζεψε χρήματα. Τέλος, προσπαθώντας να δείξει πόσο σημαντική είναι η ανθρώπινη ζωή, ζωγράφισε αστέρια σε κάθε σημείο θανάτου από τροχαίο στην πόλη, πράγμα εξαιρετικά έξυπνο γιατί το αποτέλεσμα ήταν πανέμορφο αλλά και ιδιαίτερα σοκαριστικό.

Όχι, δεν είναι παραμύθι। Πρόκειται για τον Κολομβιανό Antanas Mockus, τον δήμαρχο της Μποκοτά το 1993. Μετά το πέρας της θητείας του, ο παράξενος αυτός δήμαρχος, ξεκίνησε διαλέξεις αναλύοντας τα συμπεράσματά του από το κοινωνικό του πείραμα. Ένα από τα συμπεράσματά του είναι πως η γνώση δίνει δύναμη αρκεί να καταφέρεις να τη μεταδώσεις μέσω της τέχνης, του χιούμορ και της δημιουργικότητας. Μόνο έτσι οι άνθρωποι αποδέχονται τις αλλαγές.